Εξοχική κατοικία στην Κέρκυρα. Design of summer villa in Corfu.Vigglatouri, Corfu, Griechenland,Греция.

Σχεδιασμός πισίνας και περιβάλλοντος χώρου στην Κέρκυρα.Pool and landscape design in Corfu.Vigglatouri, Korfu, Griechenland.

Παθητικό σπίτι

 Κτίριο χαμηλής και μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης

Ο όρος "παθητικό κτίριο" αναφέρεται σε κτίρια με μέγιστη άνεση για τους κατοίκους κατά τη διάρκεια του χειμώνα και του καλοκαιριού, με ελάχιστη ή μηδενική συμβατική θέρμανση και χωρίς ενεργή ψύξη. Τυπικά αυτό περιλαμβάνει πολύ καλή θερμομόνωση με ελάχιστες θερμικές γέφυρες, χρήση παθητικών ηλιακών συστημάτων, αεροστεγανότητα, ενώ την ποιότητα του εσωτερικού αέρα εγγυάται ένα σύστημα εξωτερικής θερμομόνωσης με πολύ καλή διαπνοή, καθώς επίσης ένα σύστημα εξαερισμού με ανάκτηση θερμόητητας.

Η βασική αρχή ενός παθητικού κτιρίου είναι η ελαχιστοποίηση των ενεργειακών απαιτήσεων για θέρμανση και ψύξη στο βαθμό που τα συμβατικά συστήματα θέρμανσης/ψύξης δεν είναι πλέον απαραίτητα. Η συνολική ενεργειακή απαίτηση για τη θέρμανση και ψύξη του χώρου περιορίζεται σε 15 Kwh ανά τ.μ. σε εμβαδό δαπέδου. Λαμβάνοντας υπόψη την εξωτερική θερμοκρασία, τη θερμοχωρητικότητα του αέρα, και τη μέγιστη θερμοκρασία στην οποία ο αέρας πρέπει να θερμανθεί για να υπάρχει άνεση. Η συνολική πρωταρχική χρήση ενέργειας για οικιακό ζεστό νερό, θέρμανση και ψύξη χώρου και για όλες τις οικιακές συσκευές περιορίζεται στις 120 Kwh ανά τ.μ.

Με τη μείωση των ενεργειακών απαιτήσεων στο ελάχιστο, η παροχή από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι επαρκής για να καλύψει τις ανάγκες. Ο στόχος είναι να αυξηθεί όσο το δυνατό ή άνεση των ανθρώπων που ζούνε σε ένα σπίτι, ενώ παράλληλα να ελαχιστοποιηθεί η ενεργειακή κατανάλωση και οι άλλες επιπτώσεις στο περιβάλλον. Αυτό περιλαμβάνει την εκμετάλλευση των δωρεάν, φυσικών πηγών ενέργειας, όπως ο ήλιος και ο αέρας, προκειμένου να εξασφαλιστεί θέρμανση, ψύξη, εξαερισμός και φωτισμός ενώ παράλληλα να συνεισφέρουμε στην υπεύθυνη χρήση ενέργειας.

Το κόστος επένδυσης μπορεί να είναι υψηλότερο για ένα κτίριο μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης σε σύγκριση με ένα συμβατικό κτίριο, αλλά το χαμηλό λειτουργικό κόστος καθιστά ένα τέτοιο κτίριο πιο οικονομικό, καθόλη τη διάρκεια ζωής του.

Ένα παθητικό σπίτι πρέπει να ικανοποιεί τα παρακάτω κριτήρια:

·         Εξοικονόμηση ενέργειας

·          Ευχάριστο κλίμα

·          Ιδιαίτερη διαμόρφωση

·          Στεγανότητα σε βροχή

·         και ανέμους

·          Θερμοσυσσώρευση

·          Χωρίς θερμογέφυρες

·         (απουσία συμπυκνώσεων)

·          Σταθερή κατασκευή

·          Διατήρηση αξίας της οικοδομής

·          Ηχομόνωση και πυροπροστασία

·          Βέλτιστος λόγος τιμής - απόδοσης

·          Άριστη συνέργεια του

·         συστήματος θερμομόνωσης

·         με τον εσωτερικό σοβά

   Για να πετύχει:

 

·        Πολύ χαμηλό κόστος

·        θέρμανσης και ψύξης

·        Άνεση χειμώνα - καλοκαίρι

·        Απλά και ουσιαστικά

 

Πλεονεκτήματα

Τα κύρια πλεονεκτήματα των παθητικών κτιρίων, χαμηλής και μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης, είναι η μείωση του λειτουργικού κόστους και συνεπώς μια μικρότερη επίπτωση στο περιβάλλον. Αυτό έχει ως συνέπεια την ενεργειακή ασφάλεια και την περιβαλλοντική αειφορία. Σήμερα, η τάση παγκοσμίως είναι προς τα κτίρια μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης για όλες τις μελλοντικές κατασκευές.

Η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης ενός κτιρίου απαιτεί περισσότερες προσπάθειες και επενδύσεις στο σχεδιασμό και την κατασκευή του κτιρίου. Παρόλα αυτά, αν η ενεργειακή απόδοση βελτιωθεί με απλά οικονομικά μέτρα, μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα σημαντικά οφέλη. Παράλληλα μπορούν να μειωθούν οι ενεργειακές απαιτήσεις για θέρμανση και ηλεκτρισμό, εναλλάκτες θερμότητας και εξοπλισμό θέρμανσης και συνεπώς να έχουν σαν αποτέλεσμα την εξοικονόμηση κόστους στον εξοπλισμό σε σχέση με τα συμβατικά κτίρια. Στα κτίρια μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης η εξοικονόμηση κόστους από τη συντήρηση των συστημάτων αυτών μπορεί να καλύψει μεγάλο μέρος από τα επιπλέον έξοδα του κτιρίου. Ακόμη και στα απλά κτίρια μπορεί τα έξοδα συντήρησης και τα τέλη σύνδεσης να μειωθούν με τη χρήση τέτοιων συστημάτων.

Εμφάνιση

Η εμφάνιση ενός κτιρίου χαμηλής ή μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης δεν διαφέρει από αυτή μιας συμβατικής κατοικίας. Η ζωή σε ένα τέτοιο σπίτι δεν απαιτεί ένα διαφορετικό τρόπο ζωής και τα κτίρια του είδους αυτού δεν απευθύνονται σε συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων.

Περιβάλλον

Ο σχεδιασμός χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης, ο οποίος περιλαμβάνει τη μείωση των ενεργειακών απαιτήσεων για θέρμανση και ψύξη με την τοποθέτηση ανώτερης ποιότητας θερμικής μόνωσης, είναι σημαντικό στοιχείο για ένα βιώσιμο κτίριο.

Η επιστημονική κοινότητα, ομόφωνη, συμφωνεί ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη και η κλιματική αλλαγή επηρεάζονται από την ανθρώπινη συμπεριφορά. Η εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα από την καύση ορυκτών καυσίμων, προκειμένου να ικανοποιήσουμε τις παρούσες ενεργειακές μας ανάγκες, είναι ο πιο σημαντικός λόγος. Η διακυβερνητική επιτροπή των ηνωμένων εθνών για την κλιματική αλλαγή έχει προβλέψει ότι τα αποτελέσματα θα έχουν μακροχρόνιες συνέπειες. Ακόμη και αν οι εκπομπές CO2 σταθεροποιηθούν σύντομα, η θερμοκρασία του πλανήτη και το επίπεδο της θάλασσας θα συνεχίσουν αν αυξάνονται για εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια.

Η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει την καθημερινότητα μας καθώς και τον τομέα των κτιριακών κατασκευών. Αναμένεται ότι κάποιες περιοχές της Ευρώπης θα γίνουν πιο ζεστές και ξηρές, ενώ άλλες πιο υγρές. Οι επιστήμονες προειδοποιούν πως οι μεγαλύτερες επιπτώσεις θα είναι πιο ακραία και πιο συχνά καιρικά φαινόμενα όπως εκτεταμένες βροχοπτώσεις, πλημμύρες, ξηρασίες και καταιγίδες, παρά απλές αλλαγές στις μέσες καιρικές συνθήκες. Οι επιπτώσεις της υπεριώδους ακτινοβολίας αναμένεται να αυξηθούν μέχρι το 2015 και αργότερα σταδιακά θα μειωθούν περίπου 6-7% μέχρι το 2030, ενώ στη συνέχεια θα μειωθούν στο 10% από τα τωρινά επίπεδα μέχρι το 2070. Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι σημαντική αιτία του καρκίνου του δέρματος.

Οι αλλαγές θα επηρεάσουν και το σχεδιασμό των κατασκευών. Τα κτίρια θα πρέπει να είναι ανθεκτικά σε πιο έντονες βροχοπτώσεις, θα δίνεται μεγαλύτερη σημασία στα φράγματα, τα αποχετευτικά συστήματα και τις υδρορροές. Εναλλακτικά, ίσως χρειαστεί να σχεδιαστούν για θερμοκρασίες πιο υψηλές από τις σημερινές και επίσης ίσως χρειαστεί να ληφθεί υπόψη το γεγονός πως οι πως οι καλοκαιρινές βροχοπτώσεις πιθανό να μειωθούν. Αναμένονται μεγαλύτερες περίοδοι ξηρασίας και συνεπώς θα δοθεί σημασία στα αποθέματα νερού των πόλεων. Οι αλλαγές αυτές θα επηρεάσουν τις απαιτήσεις για θέρμανση και ψύξη των κτιρίων. Αύξηση της υγρασίας μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της μούχλας και την εμφάνιση και άλλων προβλημάτων σχετικά με τον εσωτερικό αέρα. Η κλιματική αλλαγή μπορεί να έχει και άλλα αποτελέσματα, για παράδειγμα στα ασφάλιστρα. Κάποια κτίρια μπορεί να κριθούν ακατάλληλα για ασφάλιση.

 Εκτιμώντας τις πιθανότητες να μειώσουμε την κατανάλωση ενέργειας, το 40% της κατανάλωσης ενέργειας στην Ευρώπη (60% στην Ελλάδα) προέρχεται από τα κτίρια και στον τομέα αυτό βρίσκεται περίπου το μισό των δυνατοτήτων μας να μειώσουμε την κατανάλωση ενέργειας. Συνολικά αυτό αντιστοιχεί σε 3,3 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου CO2 το χρόνο: ισοδυναμεί με την απομάκρυνση 100 εκατομμυρίων αυτοκινήτων από τους δρόμους μόνιμα.

Άνεση

Αποδεικνύεται πως ένα μεγάλο μέρος της άνεσης εξαρτάται από τη "θερμική άνεση ". Σύμφωνα με το ISO 7730 είναι σημαντικό:

·         Ο αέρας να μην είναι πολύ υγρός.

·         Η ταχύτητα του αέρα να περιμένει σε αποδεκτά επίπεδα (για ταχύτητα κάτω από 0,08 m/s, λιγότεροι από το 6% των ανθρώπων αισθάνονται "ρεύμα").

·         Η διαφορά μεταξύ της ακτινοβολίας θερμότητας και της θερμοκρασίας του αέρα να παραμένει μικρή.

·         Η διαφορά της ακτινοβολίας θερμότητας προς διαφορετικές κατευθύνσεις να παραμένει μικρή (μικρότερη από 5 βαθμούς κελσίου).

·         Η διαφορά της θερμοκρασίας δωματίου ανάμεσα στο κεφάλι και στα πόδια ενός καθιστού ανθρώπου, να είναι μικρότερη από 2 βαθμούς κελσίου.

·         Η αντιληπτή θερμοκρασία να ποικίλει λιγότερο από 0,8 βαθμούς κελσίου μέσα στο χώρο διαμονής.

Η χρήση αρχών σχεδιασμού χαμηλής ενέργειας, ειδικά καλής θερμομόνωσης αποφεύγοντας ψυχρές γέφυρες, θα έχει ως αποτέλεσμα την σταθερή θερμοκρασία χωρίς ψυχρές επιφάνειες μέσα στα δωμάτια. Αυτό ενισχύει το επίπεδο άνεσης εξαιτίας της έλλειψης σημαντικής κίνησης του αέρα. Η καλή θερμομόνωση θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των διαφορών θερμοκρασίας και των διακυμάνσεων καθόλη τη διάρκεια του χρόνου, γεγονός το οποίο θα κάνει το σπίτι πιο ξηρό και πιο άνετο στη διαβίωση, σε μια πιο χαμηλή κατά μέσο όρο θερμοκρασία.

Καλή μόνωση σε συνδυασμό με μια αποτελεσματική προστασία από τον ήλιο θα έχει ως αποτέλεσμα εξαιρετική προστασία από τη ζέστη κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Έρευνες σε κατοίκους τέτοιων σπιτιών, έδειξαν υψηλό επίπεδο ικανοποίησης για το εσωτερικό κλίμα κατά τη διάρκεια του χειμώνα αλλά και του καλοκαιριού.

Κοινωνικές επιπτώσεις και επιπτώσεις στην υγεία

Καλλιέργειες μυκήτων και μούχλας έχουν την τάση να εμφανίζονται σε περιβάλλον με υψηλή υγρασία. Η υγρασία είναι συνήθως αυξημένη σε νοικοκυριά με πολλά άτομα, επειδή οι άνθρωποι παράγουν υγρασία συνεχώς. Η εμφάνιση μούχλας και μυκήτων μπορεί να αποφευχθεί με καλή θερμομόνωση χωρίς ψυχρές γέφυρες. Ψυχρές, υγρές επιφάνειες, π.χ. σε γωνίες και πίσω από τα έπιπλα, οδηγούν στην μη αποφυγή ανάπτυξης μούχλας, μυκήτων και άλλων προβλημάτων που σχετίζονται με την ποιότητα του εσωτερικού αέρα.

Εκτεταμένη έρευνα στη Νέα Ζηλανδία έχει δείξει πως η διαβίωση σε ένα καλά μονωμένο σπίτι σε σχέση με ένα σπίτι χωρίς μόνωση έχει ως αποτέλεσμα:

·         Επιπλέον εξοικονόμηση ενέργειας εξαιτίας της μείωσης στο ενεργειακό κόστος κατά 34%.

·         Σημαντικές βελτιώσεις (10-11%) στην υγεία και στην ποιότητα ζωής των κατοίκων.

·         Μείωση στη σχετική υγρασία, που σημαίνει μείωση της πιθανότητας εμφάνισης μούχλας και μυκήτων.

·         Μείωση των κρυολογημάτων και των αναπνευστικών προβλημάτων των κατοίκων (κατά 40-50%).

·         Λιγότερες επισκέψεις σε γιατρούς και μείωση των εξόδων για νοσηλεία σχετιζόμενη με αναπνευστικά προβλήματα κατά 36%.

·         Μικρότερη πιθανότητα απουσίας των κατοίκων από την εργασία και το σχολείο τους (μείωση 40-50%).

Οικονομικά στοιχεία

Ένας μεγάλος αριθμός αποτελεσμάτων σχεδιασμού μπορεί να ενσωματωθεί στα καινούργια ή στα ανακαινισμένα κτίρια, με μικρό ή ελάχιστο κόστος. Τα μέτρα αυτά αφορούν στην αποτελεσματική χρήση δεδομένων που είναι κοινά για τα περισσότερα ή όλα τα σπίτια. Τα δεδομένα με καθόλου ή με μικρό επιπλέον κόστος είναι:

·         Ο σωστός προσανατολισμός με βάση τον ήλιο, που μπορεί να παρέχει φυσική θέρμανση και φωτισμό.

·         Το σχήμα του κτιρίου: τα συμπαγή κτίρια έχουν λιγότερη εξωτερική επιφάνεια τοίχου και συνεπώς μικρότερη απαίτηση για θέρμανση. Τα μακριά, λεπτά κτίρια είναι καλύτερα για φυσικό φωτισμό και διαμπερή εξαερισμό, χρησιμοποιώντας το φυσικό αεράκι για να δροσιστούν οι εσωτερικοί χώροι και για να υπάρχει φρέσκος αέρας.

·         Σωστός σχεδιασμός των δωματίων και των δραστηριοτήτων των κατοίκων λαμβάνοντας υπόψη τις κινήσεις του ήλιου, το φυσικό φωτισμό και τους πιθανούς θορύβους.

·         Χρησιμοποιώντας τη θερμική μάζα που είναι διαθέσιμη στα θεμέλια του κτιρίου ( για παράδειγμα στο τσιμεντένιο δάπεδο) για να μετριαστούν οι θερμοκρασίες.

·         Με τη χρήση στεγάστρων σωστού μεγέθους και άλλων μορφών σκίασης για να μην υπάρχει ανεπιθύμητο φως και ζέστη.

·         Προσεκτική μελέτη για την τοποθέτηση και το μέγεθος των κουφωμάτων και των τζαμιών.

·         Καλή θερμική μόνωση του κελύφους του κτιρίου.

·         Καλή θερμική μόνωση της στέγης ή/και του δώματος.

·         Επιλογή των υλικών κατασκευής του κτιρίου.

Προσοχή στη λεπτομέρεια και σωστή εκτέλεση – εφαρμογή, ώστε να δημιουργηθεί ένα αεροστεγές κτίριο. Η αξία ενός κτιρίου με χαμηλή ενεργειακή κατανάλωση θα διατηρείται σε υψηλότερα επίπεδα από την αντίστοιχη ενός κτιρίου με υψηλή ενεργειακή κατανάλωση. Άλλα χαρακτηριστικά σχεδιασμού για κτίρια χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης απαιτούν επιπλέον επενδύσεις αλλά ισοσταθμίζονται από τη μείωση των οικιακών λογαριασμών. Παρέχουν επίσης σημαντικά πλεονεκτήματα, όπως καλύτερη άνεση αφού το σπίτι είναι πιο ζεστό και/ή πιο δροσερό, πιο υγιεινό και πιο ξηρό. Ένα από αυτά τα χαρακτηριστικά περιλαμβάνει υψηλά επίπεδα μόνωσης στο κέλυφος, στην οροφή και στο δάπεδο του κτιρίου.

Ρυθμιστικό πλαίσιο

Οι νόμοι που καθορίζουν τις ελάχιστες απαιτήσεις μόνωσης σε καινούργια, καθώς επίσης τις βελτιώσεις σε ανακαινισμένα παλιά σπίτια, ποικίλουν ανάλογα με τη χώρα και την εθνική νομοθεσία. Όπως φαίνεται και από το διάγραμμα παρακάτω, οι κανονισμοί επιδέχονται ακόμη πολλές βελτιώσεις, εάν πραγματικά επιζητούμε να βελτιώσουμε την ενεργειακή απόδοση.

Η έννοια του παθητικού σπιτιού, ή όπως τώρα ονομάζεται στην Ε.Ε. κτίριο μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης, έχει γίνει μια πανευρωπαϊκός αποδεκτή λύση για την επίτευξη σημαντικής μείωσης στην ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων. Το Δεκέμβριο του 2009, η Ευρωπαϊκή επιτροπή συμφώνησε με το κοινοβούλιο και το συμβούλιο να κατασκευάζονται όλα τα νέα κτίρια από το 2020 με μηδενική κατανάλωση, ενώ τα δημόσια κτίρια 2 χρόνια νωρίτερα. Επιπλέον μέχρι το 2050 όλα τα υπάρχοντα κτίρια πρέπει να είναι κτίρια μηδενικής κατανάλωσης. Είναι υποχρεωτικό για κάθε χώρα μέλος της Ε.Ε. να εκδώσει εθνικό σχέδιο δράσης για την ενεργειακή απόδοση. Σε αυτά τα σχέδια, μεταξύ άλλων , πρέπει να υπάρχουν συγκεκριμένοι στόχοι σχετικά με το ποσοστό των κτιρίων μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης και να καθορίζονται συγκεκριμένες ενέργειες σχετικά με το πώς θα επιτευχθεί αυτό, καθώς επίσης πως θα παρακολουθείται η πρόοδος.

Καθώς εξελίσσονται οι κανονισμοί για τα κτίρια και αυξάνεται η ενημέρωση του κοινού σε θέματα αειφορίας, οι μελλοντικοί αγοραστές σπιτιών είναι βέβαιο ότι θα απαιτούν στοιχεία παθητικού σχεδιασμού. Είναι οικονομικά πιο συμφέρον να υπερβείς τις ελάχιστες απαιτήσεις και να αποκτήσεις ένα πιο επαρκές, πιο άνετο σπίτι με μικρότερους λογαριασμούς ρεύματος και πετρελαίου. Η τοποθέτηση ή αναβάθμιση της θερμομόνωσης του κτιρίου είναι μία από τις καλύτερες επενδύσεις που μπορεί να γίνουν, από οικονομική αλλά και οικολογική άποψη.

Πηγές:

1.      http://www.ethnos.gr/

2.    http://www.baumit.gr/

3.       http://www.solargr.com/

4.      http://www.google.gr/

5.      http://www.ergatex.gr/energy-construction/icf-and-kenak/

6.      http://www.econ3.gr/

7.      http://www.eipak.org/

8.      http://www.toshiba.gr/

9.      http://www.andreoy.gr/

10.  http://www.epshellas.com/

11.  http://building.dow.com/

12.  http://koufomata-expert.blogspot.gr/

13. http://buildinggreen.gr/